چگونه از وقوع فرزند سالاري در خانواده جلوگيري كنيم؟
با تغيير جايگاه و عملكرد والدين در خانواده، مشكلات زيادي نيز به وجود مي آيند. يكي از اين مشكلات فرزند سالاري است. در واقع وقتي پدر و مادر نقش خود را فراموش مي كنند و مي خواهند چيزي بيش از پدر و مادر براي فرزندشان باشند، و در پي آن نقش فرزند را از فرزند بودن دور مي كنند و او را به رئيس و تصميم گيرنده خانواده تبديل مي كنند، فرزند سالاري شكل مي گيرد.
در گذشته و كم و بيش امروز، شاهد پدر و مادر سالاري بوده ايم. ولي امروز فرزند سالاري در مقابل اين دو پديده قرار مي گيرد و مشكلاتي به مراتب بيشتر از مشكلات دو پديده قبلي ايجاد مي كند.
فرزند سالاري چگونه رخ مي دهد؟
فرزند سالاري ريشه در مشكلات خود والدين دارد. وقتي با پدر و مادري مواجه مي شويم كه در كودكي مورد خشونت، بي توجهي، بي محبتي و حتي آزار و اذيت قرار گرفته اند، اين مشكلات تبديل به عقده خواهند شد. گاهي پدر و مادر اين عقده را با اعمال خشونت دوباره بر روي فرزندان تخليه مي كنند. شكل ديگر تخليه و سركوبي اين عقده، جبران تمام كاستي هاي دوران كودكي پدر و مادر با بها دادن به فرزند است. آن هم به شكلي افراطي و كنترل نشده.
براي مثال مادري را در نظر بگيريد كه در كودكي حتي اجازه تصميم گيري براي رنگ لباس هايش را نداشته. حالا او صاحب يك فرزند است. او مي خواهد عقده مورد بي توجهي قرار گرفتن خودش را تخليه كند. اين مادر به دو روش ممكن است اين كار را بكند:
- بي توجهي شديدتر به فرزندش: در مورد هيچ مساله اي با فرزندش مشورت نمي كند و اگر هم فرزند بخواهد نظري بدهد، او را با رفتاري سركوب كننده و تحقير كننده سر جايش مي نشاند. ممكن است اين مادر چنين ادعا كند: من در كودكي حتي روي حرف پدر و مادرم حرف نمي زدم. چطور جرات مي كني دخالت كني؟ اين نوع رفتار باعث مي شود فرزند اين مادر بدون عزت و اعتماد به نفس بزرگ شود كه خودش تبعات رفتاري و اجتماعي غير قابل جبراني خواهد داشت.
- توجه بيش از حد به فرزند: مادر در همه مسائل، حتي مسائل شخصي خودش و همسرش با فرزند كم سن و سالش مشورت مي كند. براي خريد خانه، خريد وسايل آشپرخانه، رفتن به مهماني، برخورد با اقوام، برخورد با همسر، و از اين دست مسائل. تبعات اين نوع برخورد و فرزند سالاري اين است كه فرزند اين مادر فردي خود خواه، دخالت كننده در هر امري، داراي اعتماد به نفس كاذب و خود محور خواهد شد و احترامش را به پدر و مادر از دست خواهد داد. از همه مهمتر اين كه فرزند تصور مي كند همه افراد بايد با او چنين برخوردي داشته باشند، و در مراحل بعدي زندگي اگر با او مشورت نشود يا ناديده گرفته شود، آسيب روحي خواهد ديد. تصميم گيري اشتباه به خاطر سن كم نيز از ديگر تبعات مشورت زياد گرفتن از فرزندان است.
چگونه از بروز فرزند سالاري جلوگيري كنيم؟
- بهتر است اگر شما نيز در كودكي مورد بي توجهي قرار گرفته ايد و احساس مي كنيد مي خواهيد اين عقده را از طريق فرزندتان رفع كنيد، با يك مشاوره خانواده در ارتباط باشيد. كمك گرفتن از يك متخصص بهترين نوع پيشگيري است. اين نوع كمك ها نه تنها در رابطه با فرزند سالاري، بلكه در رابطه با بيشتر مشكلات بين والدين و فرزندان موثر هستند.
- بايد اين را بدانيد كه فرزند شما يك دوست نمي خواهد، او به پدر و مادر نياز دارد. متاسفانه بيشتر پدرها و مادرها تصور مي كنند كه بايد بهترين دوست فرزند خودشان باشند و در اين امر افراط مي كنند. البته منظور ما اين نيست كه رابطه اي دوستانه با فرزندتان نداشته باشيد، ولي بايد بدانيد كه اگر مي خواهيد تماما نقش يك دوست را براي فرزندتان بازي كنيد، آن وقت است كه ديگر پدر يا مادر نخواهيد بود. فرزند شما هميشه مي تواند دوستان زيادي پيدا كند، ولي تنها يك پدر و يك مادر دارد. پس بهترين نوع پدر و مادر براي فرزندتان باشيد.
- در تصميمات جدي و مهم با فرزندتان مشورت نكنيد. منظور اين تصميمات مهم، چيزهايي هستند كه براي خانواده سرنوشت ساز هستند و فرزند شما صلاحيت تصميم گيري در اين رابطه را ندارد. براي مثال تغيير شغل شما، ادامه رابطه با دوستان و اقوام، تصميم طلاق و ازدواج پدرها و مادرها، انتخاب رشته تحصيلي خودتان، و از اين دست مسائل. به دو دليل نبايد در چنين مسائلي با فرزند خودتان مشورت كنيد. اولا فرزند شما هنوز بالغ نشده و ممكن است تصميم اشتباهي بگيرد. ثانيا، شما اين تصور را به فرزند خودتان منتقل مي كنيد كه انگار شما در تصميم گيري قوي نيستيد و به كمك فرزند نا بالغ خودتان نياز داريد. اين امر باعث مي شود اعتماد فرزند نسبت به شما كمرنگ شود.
- نگذاريد فرزند شما در روابط شما و همسرتان و همين طور روابط شما با دوستان و اقوام دخالت كند. بسياري از مواردي كه به فرزندان توهم خود بزرگ بيني مي دهد، همين دخالت بي جاي فرزند در روابط بزرگتر ها است. براي مثال اگر شما با خواهرتان حرفتان شده، نبايد اجازه بدهيد فرزند شما در اين مشاجره دخالت كند. زيرا ممكن است به طرفداري از شما و به خاطر سن كم و عدم بلوغ چيزي به خواهد شما بگويد كه او را ناراحت كند احترام از ميان برود. اگر به هر دليلي فرزند شما اجازه بي احترامي و دخالت در يك مساله را داشته باشد، اعتماد به نفس دخالت در مسائل بزرگتر را نيز به دست مي آورد و آن وقت است كه ديگر نمي شود مساله را كنترل كرد.
سخن آخر
فرزند سالاري يكي از معضلات دنياي امروز است و تقريبا بيشتر خانواده ها درگير آن هستند. بهتر است قبل از فرزند دار شدن در اين رابطه با مشاور صحبت كنيد و ببينيد كه آيا شما هم مستعد پرورش چنين فرزنداني هستيد يا خير. اگر نياز به كمك داشته باشيد، حتما كمك بگيريد و فرزند خودتان را از آينده پر استرسي كه در انتظارش است نجات بدهيد. زيرا شايد والدين چنين فرزنداني را با تمام كاستي هايشان دوست بدارند، ولي وقتي فردي كه فرزندي سالارانه بزرگ مي شود وارد جامعه شود، ديگران او را تحمل نخواهند كرد و دچار سركوبي و سرخوردگي شديد خواهد شد.
برگرفته از پروماگ : https://www.proomag.com
